Thoái hóa khớp: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Thoái hóa khớp là một trong những bệnh lý xương khớp phổ biến, thường xuất hiện ở người lớn tuổi nhưng có thể ảnh hưởng đến cả người trẻ do lối sống không lành mạnh. Vậy thoái hóa khớp là gì và có những cách điều trị nào để phòng ngừa và chữa trị bệnh này? Hãy cùng Preflex tìm hiểu vấn đề này trong bài viết dưới đây.

1. Thoái hóa khớp là gì?

Thoái hóa khớp là tình trạng sụn khớp – bộ phận giúp giảm ma sát và bảo vệ khớp – dần bị bào mòn, gây ra tổn thương. Khi sụn khớp bị mòn, các đầu xương sẽ cọ xát vào nhau, dẫn đến đau nhức và khó khăn trong vận động.

Theo thống kê, tại Việt Nam, khoảng 30% người trên 35 tuổi mắc thoái hóa khớp. Con số này tăng lên 60% ở người trên 65 tuổi và đạt đến 85% ở người trên 85 tuổi. Bệnh ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống, đặc biệt là ở người cao tuổi, nhưng cũng không loại trừ người trẻ tuổi với lối sống thiếu khoa học.

Các vị trí khớp dễ bị thoái hóa thường gặp là:

• • Thoái hóa khớp gối.
  • Thoái hóa khớp háng.
  • Thoái hóa khớp cổ tay, ngón tay.
  • Thoái hóa khớp vai.
  • Thoái hóa khớp cổ chân.
  • Thoái hóa đốt sống cổ và cột sống lưng.

2. Nguyên nhân gây thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp có nhiều nguyên nhân, bao gồm:

• • Tuổi tác: Đây là yếu tố chính. Khi cơ thể già đi, quá trình lão hóa tự nhiên xảy ra, gây suy giảm chức năng sụn khớp.
  • Chấn thương: Chấn thương do tai nạn, vận động quá mức hoặc chơi thể thao không đúng cách có thể đẩy nhanh quá trình thoái hóa.
  • Béo phì: Trọng lượng cơ thể quá mức tạo áp lực lên các khớp, đặc biệt là khớp gối và cột sống, khiến các khớp dễ bị tổn thương.
  • Công việc đòi hỏi lặp đi lặp lại: Những công việc yêu cầu vận động liên tục hoặc lặp lại một động tác có thể gây tổn thương và thoái hóa sụn khớp.
  • Di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc bệnh thoái hóa khớp, nguy cơ bạn mắc bệnh sẽ cao hơn.
  • Các nguyên nhân khác: Sinh hoạt sai tư thế, chế độ dinh dưỡng thiếu hụt chất, và mắc các bệnh lý khác như viêm khớp dạng thấp cũng làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp.

3. Dấu hiệu của thoái hóa khớp

Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

• • Đau khớp: Ban đầu, cơn đau xuất hiện nhẹ và nhanh chóng biến mất, nhưng dần dần cơn đau sẽ trở nên dữ dội hơn, đặc biệt là khi vận động.
  • Cứng khớp: Tình trạng cứng khớp thường xuất hiện vào buổi sáng hoặc sau khi không vận động một thời gian dài.
  • Giảm khả năng vận động: Người bệnh sẽ gặp khó khăn khi thực hiện các động tác hàng ngày như đứng lên, ngồi xuống, leo cầu thang, hoặc co duỗi gối.
  • Khớp sưng tấy, nóng ran: Khớp có thể sưng, đỏ và cảm thấy nóng khi cử động.
  • Âm thanh lạ: Khi vận động, người bệnh có thể nghe thấy tiếng “răng rắc” hoặc “lục cục” do các đầu xương cọ xát vào nhau.

4. Phương pháp chẩn đoán

Bác sĩ có thể chẩn đoán thoái hóa khớp thông qua:

• • Kiểm tra sức khỏe: Khám tổng quát khớp, kiểm tra dấu hiệu sưng, đau và giới hạn vận động.
  • Xét nghiệm hình ảnh: Chụp X-quang, siêu âm hoặc chụp MRI có thể giúp bác sĩ nhìn rõ tình trạng khớp và phát hiện sự thoái hóa.
  • Kiểm tra dịch khớp: Lấy mẫu dịch khớp để phân tích các bệnh lý liên quan.

5. Cách điều trị thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là các biện pháp điều trị phổ biến:

5.1. Tập luyện thể chất

Tăng cường vận động với các bài tập nhẹ nhàng như yoga, bơi lội giúp cải thiện sức mạnh của khớp và giảm đau. Người bệnh cũng có thể chườm nóng hoặc chườm lạnh để giảm triệu chứng sưng viêm.

5.2. Trị liệu thần kinh cột sống

Phương pháp này không yêu cầu phẫu thuật hay dùng thuốc, chỉ sử dụng các kỹ thuật nắn chỉnh để phục hồi chức năng khớp và giảm đau.

5.3. Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là một biện pháp không xâm lấn, giúp giảm sưng, đau và cải thiện khả năng vận động. Tuy nhiên, người bệnh cần thực hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên viên.

5.4. Sử dụng thuốc

Các loại thuốc giảm đau như paracetamol hoặc thuốc chống viêm không steroid (NSAID) được sử dụng phổ biến để giảm cơn đau do thoái hóa khớp.

5.5. Phẫu thuật

Đối với những trường hợp nghiêm trọng, phẫu thuật thay khớp hoặc chỉnh sửa khớp có thể được chỉ định. Tuy nhiên, phẫu thuật đi kèm nhiều rủi ro và chi phí cao.

6. Phòng ngừa thoái hóa khớp

• • Thường xuyên tập luyện thể thao với cường độ vừa phải để tăng cường sự dẻo dai và sức khỏe xương khớp. Những môn thể thao mà người bị thoái hóa sụn khớp có thể luyện tập như yoga, đi bộ, bơi lội…
  • Đảm bảo tư thế đúng khi sinh hoạt, làm việc để tránh gây tổn thương cho hệ xương khớp.
  • Hạn chế mang vác nặng hoặc làm các động tác quá sức.
  • Kiểm soát cân nặng hợp lý sẽ giúp hạn chế trọng lượng cơ thể áp lực lên hệ thống dây chằng và xương khớp.
  • Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, bổ sung các thực phẩm tốt cho xương khớp như thực phẩm giàu canxi, glucosamine, chondroitin, omega-3, vitamin D, vitamin B…
  • Tránh chấn thương bằng cách khởi động kỹ lưỡng trước khi tham gia các hoạt động thể lực, mang giày vừa vặn, tập luyện trên bề mặt mềm. Nếu không may bị chấn thương, nên thăm khám sớm để điều trị kịp thời.
  • Duy trì lối sống lành mạnh, hạn chế bia rượu, hút thuốc lá và sử dụng các chất kích thích. Ngoài ra, nên kiểm soát căng thẳng, giữ tinh thần thoải mái.
  • Nên định kỳ tầm soát sức khỏe xương khớp để theo dõi và phát hiện các bất thường càng sớm càng tốt.

Thoái hóa khớp không chỉ ảnh hưởng đến thể chất mà còn ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Điều trị sớm và đúng cách sẽ giúp người bệnh giảm đau và duy trì sức khỏe khớp lâu dài.